Un rolo de papel continuo é un proxecto coral no que participan seis artistas vinculados, ben como profesores -Nono Bandera-, ou antigos estudantes -Marcos Covelo, Nuria Figueiredo, Berto Fojo, Julia Huete e Natalia Umpiérrez- á Facultade de Belas Artes de Pontevedra (Universidade de Vigo). Poderiamos citar numerosos referentes que nos serviron de estímulo á hora de expor o proxecto, o exemplo do cadáver exquisito surrealista é sen dúbida unha cita ineludible, ou aquela experiencia mítica titulada Meet the artist: The First Collaboration by Phenomenal Pop Combo, George, Paul and Dinos que, no ano 2006, conseguiu unir aos nosos admirados Jake and Dinos Champan, Paul McCarthy e George Condo na creación conxunta, ao longo dun ano, de oito pinturas e un set de gravados memorables.
Igualmente creo que é de xustiza citar unha exposición que tivo lugar en leste mesmo espazo, comisariada por Nono Bandeira, e cuxo recordo continúanos alentando. Refírome a...Soy tan loser que ni los feos me quieren, celebrada no 2001 e que reunía a un conxunto de artistas extraordinarias -Natalia Branco, Elena Fernández Prada, Tamara Feijoo, Sae Aparicio, Inés Casarejos e Sara García- traballando na elaboración dunha mural/instalación efémero que contradicía a ironía do título e evidenciaba a capacidade das súas autoras para transformarse nunhas losers respetadas e queridas.
¿Que nos impulsou á hora de expor o proxecto? Sobre todo o pracer de traballar conxuntamente e intercambiar experiencias, a curiosidade por observar o avance duns resultados cuxo rumbo non estaba milimétricamente calculado, a xenerosidade entre artistas heteroxéneos que se admiran e son capaces de tolerar as intromisións do outro con absoluta naturalidade -mesmo gozando-, posto que, a pesar das interferencias, a personalidade individual permanece intacta.
En canto á selección dos artistas participantes, admito que non primou tanto a procura dunha coherencia estilística, como o ser capaces de poñer en común conceptos e intereses en aparencia inconexos. A traxectoria de Nono Bandera, profesor no Departamento de Debuxo desta Facultade, transcorreu dentro dun apropiacionismo calculado -e traveso- que foi recoñecido en multitude de exposicións, e forma parte da colección de prestixiosos museos. A súa experiencia nunca foi un obstáculo para implicarse en iniciativas que lle supoñan un reto. Exemplo diso é a exposición Sen respeto celebrada na Galería Combustión Espontánea de Madrid o pasado mes de setembro (2016), xunto con Xullo Falagán, Carlos G. Boy e Marcos Covelo. Un proxecto colaborativo no que, ademais das intervencións individuais no espazo expositivo, mostrábanse catro cadernos realizados conxuntamente en sucesivas etapas.
Os cadernos, pequenas xoias retro a medio camiño entre a colaxe, o texto e o debuxo, intercambiaban narrativas e imaxinarios irreverentes, a intres políticos, nun contexto cargado de ironía e sentido do humor.
Precisamente recorremos a outro dos artistas participantes en Sen respeto, Marcos Covelo, e aos seus coñecementos sobre os límites da pintura, para reflexionar sobre a capacidade desta para coordinar espazos e xerar diálogos máis aló dos soportes tradicionais. Diálogos non exentos de socarronería e que demandan novas maneiras de mirar e entender a arte, como ben puidemos comprobar na interesante exposición individual The answer are blowin’ in the wind que, no ano 2015, dedicoulle a Fundación RAC.
O debuxo ocupa un lugar central na articulación do proxecto, de feito é a ferramenta que manexan de maneira habitual Natalia Umpiérrez, Nuria Figueiredo, Julia Huete ou Berto Fojo. Con todo non se trata dun debuxo ao uso, interesado na perfección formal ou academicista, co que se adoita relacionar a ilustración ou o cómic clásicos.
Xa sexa en ilustracións, fanzines, cómics ou tecidos, Natalia, Nuria, Julia e Berto, afástanse dos circuítos tradicionais para construír un imaxinario voluntariamente imperfecto, que se alimenta de fontes alternativas enraizadas na cultura popular, a arte outsider, o punk, o rock & roll ou o grafiti.
A exposición na SALA X compleméntase cun conxunto de traballos individuais expostos na vitrina do hall da Facultade. Un espazo pensado para visibilizar a complexidade creativa que caracteriza a nosa contorna cultural, a cal nos esixe observar con atención as relacións con outros campos ou disciplinas propios dun contexto, abrumadoramente, pluridimensional.
Os proxectos expostos na vitrina son o reflexo dunha realidade ata certo punto descoñecida e tópica, relacionada co perfil profesional dos nosos egresados. Un perfil disposto a abrazar disciplinas heteroxéneas como a autoedición, o fanzine, a ilustración, o cómic, a escultura de pequeno formato, a cerámica ou a estampaxe téxtil, motivando a un público novo, alternativo e interesado noutras formas de consumir e coleccionar a arte.
As experiencias desenvolvidas por Berto Fojo e Natalia Umpiérrez no Liceo Mutante, infórmannos ademais do seu papel como dinamizadores culturais, da súa capacidade para auto xestionar un espazo creativo, no que a experimentación e a transformación socio cultural van da man.
Non quero terminar sen agradecerlles a tod@s @s artist@s a participación neste proxecto. Un proxecto que é froito do talento e a xenerosidade. Non me entusiasman as frases feitas, pero a improvisación, neste caso, foron horas de reunións, diálogos e ideas abocetadas. Citas rolo, como as acabariamos chamando, pensadas para esponxar o ánimo.
Susana Cendán
Vicedecana da Facultade de Belas Artes
Entrada actualizada el el 11 ene de 2017
¿Te gustaría añadir o modificar algo de este perfil?
